مقدماتی:
اولين چيزي كه بعد از روشن كردن كامپيوتر شروع به كار مي كند حافظه ROM است.(حافظه اصلی کامپیوتر که قابل نوشتن نیست).این حافظه بلافاصله شروع به کار می کند.سخت افزارهاي گوناگون مانند رم و هارد و… تست مي شوند و عملكرد آنها مورد بررسي و تاييد قرار مي گيرد كه برخي را در هنگام بالا آمدن سيستم مي توانيد مشاهده نماييد.
بعد حافظه بایوس (BIOS) تعیین می کند که کامپیوتر چه کاری انجام دهد.مثلا وارد ویندوز شود یا درایو سی دی و فلاپی را فرا خوانی کند.اصطلاحا به این عمل بوت می گویند.تنظیمات مربوط به این حافظه را می توان موقع بالا امدن سیستم با زدن کلید Delete انجام داد.(در قسمت های بعد کاملا توضیح داده می شود)
فرض کنیم بایوس روی هارد دیسک تنظیم شده ،پس سیستم به سراغ هارد می رود.و درایوی که ویندوز در آن نصب شده را پیدا می کند و از روی فایل های بوت شامل :boot.ini ،NTDETECT.COM و غیره اطلاعات مربوط به سیستم عامل را پیدا می کند.و وارد ویندوز می شود.اگــر شما دو ویندوز نصب کرده باشید در این قسمت از شما می خواهد که ویندوز مورد نظر را انتخاب کنید(دقت کنید نوع این درایو با سایر درایو ها کاملا فرق دارد مثلا اگر شما فایل های بوت را در درایو دیگری کپی کنید آن درایو اصلا شناسایی نمی شود.)
در مرحله بعد سیستم عامل روی رم بار گذاری می شود و وارد ویندوز می شوید.
پیشـــــرفتـه و تخصصـی در ادامه مطلبــــ…
قبل پرداختن به موضوع لازم است در ابتدا توضيح مختصري در خصوص بعضي از اصطلاحات فني ارائه كنيم :
اصطلاحات فني
MBR ( Master Boot record ) : قطعه برنامه ايست كه در زمان بوت شدن كامپيوتر اجرا مي شود اين برنامه در اولين سكتور هارد ديسك قرار دارد و به محض لود شدن با جستجو در Partition Table ، پارتيشن Active ( Active Partiotin ) را انتخاب مي كند.
BIOS
( Basic Input/Output System ) : پايين ترين سطح نرم افزار در كامپيوتر مي باشد كه براي اجراي توابع و كارهايي جهت راه اندازي سخت افزار سيستم بكار مي رود همچنين BIOS به مراحل بوت كمك مي كند.
POST ( Power On Self Test ) : قسمتي از برنامه BIOS مي باشد كه سلامت قطعات سخت افزاري مانند RAM ، هارد ، فلاپي و … را به صورت سطحي تست مي كند. شنيدن بوق هاي مختلف از جمله بوق سلامت يا كارت گرافيك از نشانه هاي بخش اين قسمت است.
مراحل بوت در سيستم عامل
Windows XP
۱ـ اولين چيزي كه بعد از روشن كردن كامپيوتر شروع به كار مي كند POST مي باشد. كلمه POST مخفف Power on Self Test بوده و وظيفه آن چك كردن سخت افزارهاي سيستم است.
۲ـ سخت افزارهاي گوناگون مانند رم تست مي شوند و عملكرد آنها مورد بررسي و تاييد قرار مي گيرد كه برخي را در هنگام بالا آمدن سيستم مي توانيد مشاهده نماييد.
۳ـ هنگاميكه مراحل POST بطور كامل انجام شد ، برنامه Loadre ( كه آن نيز يكي از بخش هاي BIOS است ) به دنبال محل قطعه اي كه در برنامه Setup بعنوان وسيله بوت ( مثلا فلاپي ، سي دي درايو و يا هارد ) تعيين شده مي گردد تا محل بوت شدن را تعيين كند.
۴ـ وقتي قطعه بوت ايبل ( Bootable device ) پيدا شد ، MBR ( كه مخخف عبارت Master Boot Record مي باشد ) از روي آن در حافظه بارگذاري مي شود.
۵ـ MBR محل پارتيشن Active را تعيين مي كند و محتويات سكتور بوت
( Boot Sector ) را در حافظه قرار مي دهد.
۶ـ بوت سكتور شامل كدهايي مي شود كه Ntldr را راه اندازي مي كند. Ntldr بعنوان boot strap loader ويندوز XP محسوب مي شود. اين فايل بايد در فولدر اصلي پارتيشن اكتيو به همراه Ntdetect.com و boot.ini قرار گيرد.
۷ـ سيستم عاملي كه قرار است بالا بياد توسط Ntldr انتخاب مي شود.
۸ـ Ntldr از دو فايل Ntdetect.com و Boot.ini براي انتخاب و بالا آوردن سيستم عامل مناسب كمك مي گيردهمچنين فايل Bootsect.dos زمانيكه چند سيستم عامل روي كامپيوتر نصب شده باشد مورد استفاده Ntldr قرار مي گيرد.
۹ـ ابتدا سيستم در حالت ۱۶ بيتي و مد واقعي ( ۱۶-bit real mode ) راه اندازي و سپس به Protect mode در حالت ۳۲ بيتي سوئيچ مي كند.
۱۰ـ هنگاميكه Ntldr به مد ۳۲ بيتي سوئيچ كرد،فايل سيستم ( NTFS , FAT32 , … ) راه اندازي مي شود. بنابراين فايل Boot.ini ابتدا خوانده و سپس چك مي شود.
۱۱ـ هنگاميكه Boot.ini چك شد ، مي توانيد سيستم عاملي را مي خواهيد انتخاب نماييد.
۱۲ـ انتخاب سيستم عامل Windows XP از منوي بوت باعث مي شود Ntldr فايل Ntdetect.com را براي جمع آوري اطلاعات سخت افزارهاي نصب شده روي سيستم اجرا نمايد.
۱۳ـ سپس Ntldr از مسيرهايي كه در فايل Boot.ini وجود دارد براي پيدا كردن پارتيشن بوت ( Boot Partition ) استفاده مي كند(براي مثال به مسيرهايي كه در شكل ۲ وجود دارد دقت نماييد).
۱۴ـ سپس فايل Ntdetect.com جمع آوري اطلاعات سخت افزارهاي مربوط به سيستم را آغاز مي كند. قسمت هايي مانند:
Computer ID
Bus/adapter type
SCSI adapters
video adapters
keyboard
Com ports
Parallel ports
Floppy disks
Pointing device
۱۵ـ وقتي Ntdetect.com اطلاعات مورد نياز را جمع آوري نمود ، Ntldr فايل Ntoskrnl را راه اندازي نموده و كنترل را در اختيار آن قرار مي دهد.
۱۶ـ Ntoskrnl.exe و hal.dll راه اندازي مي شوند. اين دو فايل در پوشه System32 قرار دارند.
۱۷ـ سپس رجيستري لود شده و Hardware Profile انتخاب مي شود. اگر چند پروفايل سخت افزاري تعريف و ساخته باشيد از شما براي انتخاب يكي از آنها پرسيده خواهد شد.
۱۸ـ بعد از انتخاب Hardware Profile مناسب ( در صورتيكه يك پروفايل سخت افزار داشته باشيد همان اجرا مي شود ) ، با Login Prompt برخورد خواهيد كرد.
۱۹ـ Ntoskrnl.exe فايل Winlogon.exe را اجرا مي كند و Winlogon.exe نيز Lsass.exe ( Local Security Administration ) را راه اندازي مي نمايد. Lsass.exe همان برنامه اي است كه صفحه Welcome را نمايش داده و به كاربر اجازه مي دهد با تايپ كردن نام كاربري و پسورد به سيستم وارد شود.
براي رسيدن به اين مرحله بايد فايل هايي كه در بالا به آن اشاره گرديد مانند Ntldr ، Ntdetect.com و Boot.ini همگي سالم باشند. ممكن است مانند ديتاهاي ديگر و به هر دليلي اين فايل ها نيز خراب شوند. در اينصورت با كمك ديسكت بوت ويندوز XP مي توانيد سيستم را به مرحله ورود به سيستم ( Winlogon ) برسانيد. به عبارت ديگر ديسكت بوت ويندوز XP به بالا آمدن سيستم در زمان خراب شدن يكي از فايل هاي فوق كمك مي كند تا بتوانيد پس از بالا آمدن سيستم فعاليت هاي لازم مانند كپي كردن اين فايل ها از فلاپي روي سيستم به منظور جايگزين نمودن فايل خراب ، برداشتن فايل هاي لازم ، اتصال به شبكه و … را انجام دهيد.
